سنگ آهک یک سنگ رسوبی هست
همه چیز درباره سنگ آهک
سنگ آهک یک سنگ رسوبی تشکیل شده از کربنات کلسیم هست که معمولا در آبهای کم اعماق دریایی شکل میگیرد. عمده ترین کاربرد سنگ آهک در صنایع ذوب فلزات، شیمیایی، کشاورزی و ساختمان سازی هست.
سنگ آهک چیست؟
سنگ آهک یک سنگ رسوبی هست که در درجه اول از کربنات کلسیم به شکل کلسیت معدنی تشکیل شده هست. معمولاً در آبهای براق ، گرم و کم اعماق دریایی شکل می گیرد. معمولاً یک سنگ رسوبی آلی هست که از تجمع پوسته، مرجان، جلبک و بقایای مدفوع تشکیل می شود. همچنین می تواند یک سنگ رسوبی شیمیایی با تشکیل کربنات کلسیم از آب دریاچه یا اقیانوس باشد.
سنگ آهک سنگ رسوبی با منشأ شیمیایی یا زیستشیمیایی که بیشتر از کلسیمکربنات تشکیل شدهباشد. این سنگ بیشتر به صورت آهک رسی ، آهک ماسهای و دولومیت یافت میگردد. آهک خالص سفیدرنگ هست ولی وجود ناخالصی ها می تواند تا حدودی سبب تحول رنگ آن شوند، چنانچه ناخالصی های سنگ آهک، کربنات منیزیم باشد آن را سنگ آهک دولومیتی می نامند و از پختن آن آهک منیزیمی حاصل می شود، هرگاه ناخالصی سنگ آهک مواد رسی و سیلیسی باشد، از پختن آن بسته به مقدار ناخالصی، آهک نیمه آبی یا آهک آبی حاصل می شود.
در راه سازی برای افزایش تحمل فشاری و کششی خاک مخصوصا در قشرهای پایین راه سازی برای تحکیم بخشیدن به آن و همچنین پیشگیری از روئیدن گیاهان در دامنه راه و باندهای فرودگاه استفاده میشود. موارد مصرف آهك در صنایع زیاد گوناگون و گوناگون هست.
عمده ترین مصرف آهك در صنایع ذوب فلزات، شیمیایی، ساختمانی و كشاورزی گزارش شده هست. همچنین آهک در صنعت سیمان پزی، چینی سازی، شیشه گری، ذوب آهن، صنایع غذایی، تصفیه قند و غیره نیز مصرف میشود.
مکان و نحوه تشکیل سنگ آهک
بیشتر سنگ آهک ها در آب های کم اعماق،آرام و گرم دریایی شکل می گیرند
– محیط دریایی
بیشتر سنگ آهک ها در آب های کم اعماق ، آرام و گرم دریایی شکل می گیرند. این نوع محیط جایی هست که ارگانیسم هایی که قادر به تشکیل پوسته کربنات کلسیم و اسکلت هستند به آسودگی می توانند مواد مورد نیاز را از آب اقیانوس استخراج کنند.
هنگامی که این حیوانات می میرند ، پوسته و بقایای اسکلت آنها به عنوان رسوبی جمع می شود که ممکن هست در سنگ آهک سنگینه شود. محصولات آشغال آنها همچنین می تواند به توده رسوب کمک کند. سنگ آهک های ایجاد شده از این نوع رسوب ها ، سنگ های رسوبی بیولوژیکی هستند. منشأ بیولوژیکی آنها غالباً با وجود فسیل ها در سنگ برملا می شود.
برخی از سنگ آهک ها می توانند با بارندگی مستقیم کربنات کلسیم از آب دریایی یا آب شیرین تشکیل شوند. سنگ آهکهای تشکیل شده از این روش سنگهای رسوبی شیمیایی هستند. اندیشیدن می شود آنها نسبت به سنگ آهک های بیولوژیکی زیاد بسیار هستند.
– محیط تبخیری
سنگ آهک همچنین میتواند بر تاثیر تبخیر تشکیل شود
سنگ آهک همچنین میتواند بر تاثیر تبخیر تشکیل شود. این شیوهی تشکیل، زیاد مشابه رسوبات آهکی درون کتری هست؛ همواره مقادیری از کربنات کلسیم در آبهای شیرین وجود دارد؛ با تبخیر آب، رسوبات برجای میمشابه و سنگ آهک را تشکیل میدهند.
استالاکتیتها، استالاگمیتها و سایر تشکیلات درون غارها، مانندهایی از تشکیل سنگ آهک تبخیری در طبیعت هستند. قطرههای آب که از میان شکستگیهای سقف غارها چکه میکنند، به مرور دوران به صورت قطعات آهکی آشکار میشوند.
سنگ آهکی که در این سازههای آهکی سقف و کف غارها شکل میگیرد، تراورتن نام دارد که یک سنگ رسوبی شیمیایی هست. سنگ معروف به توفا نیز نوعی سنگ آهک هست که در تاثیر تبخیر از چشمههای آب گرم، ساحل دریاچه و یا دیگر مناطق مشابه شکل میگیرد.
انواع سنگ آهک
نام های مختلف زیادی وجود دارد که برای سنگ آهک استفاده می شود
نام های مختلف زیادی وجود دارد که برای سنگ آهک استفاده می شود. این نامها بر اساس چگونگی شکل گیری سنگ ، شکل ظاهری یا ترکیب آن و سایر عوامل بنا شده هست. در اینجا برخی از انواع متداول استفاده شده هست.
1. گچ: سنگ آهک نرم و با بافتی زیاد ریز که معمولاً به رنگ سفید یا خاکستری روشن هست. این ماده عمدتاً از بقایای پوسته آهکی موجودات دریایی میکروسکوپی مشابه فورامین سازها یا بقایای آهکی از انواع بیشماری جلبک دریایی تشکیل شده هست.
2. سنگ آهک کوکینا یا کوکوینا: صدف سنگ یا کوکوینا (Coquina) یک نوع سنگ آهک با سیمان شدگی بیقدرت هست که از بقایی پوستهی صدفی شکسته شدهی آبزیان تشکیل میشود. محیط تشکیل این سنگ رسوبی سواحلی هست که بر تاثیر امواج، صدفها به قطعات ریزتر و هم اندازه تبدیل میشوند.
3. سنگ آهک فسیلی: سنگ آهک که حاوی فسیل های برملا و بسیار هست. اینها معمولاً فسیل های پوسته و اسکلتی موجودات هستند که سنگ آهک تولید می کنند.
سنگ آهک سنگی: سنگ آهک انباشته با اندازه دانه زیاد ریز و یکنواخت که در تختهای نازک وجود دارد که به آسودگی از هم سوا می شوند تا یک سطح زیاد صاف تشکیل شود. در اواخر دهه 1700 ، فرایند چاپ (لیتوگرافی) برای افزایش تصاویر با کشیدن آنها روی سنگ با جوهر روغنی و سپس با استفاده از آن سنگ برای فشردن چندین نسخه از تصویر ساخته شد.
4. آهک اوولیتی: سنگ آهک اوولیتی (Oolitic limestone) نوعی سنگ رسوبی شیمیایی یا زیست شیمیایی هست که عمدتاً از اوولیت تشکیل شده هست. اوولیت یا «خاگه سنگ» دانههای رسوبی کروی شکل، کوچک و متمحدالمرکزی هستند که از رسوب کربنات کلسیم ریزدانه بر روی یک دانهی ماسه یا … ایجاد میشوند.
5. سنگ آهک تراورتن و مرمر : سنگ آهک که با ایجاد بارندگی تبخیری ، که اغلب در یک غار هست ، شکل می گیرد و سازندهایی مشابه استالاکتیت ها ، استالاگمیت ها و جریان رودخانه تولید می کند.
6. توفا (پوک سنگ):
پوک سنگ یا توفا (Tufa) نوعی سنگ آهک هست که در تاثیر ورود آبهای کلسیم دار به چشمههای آبگرم، ساحل دریاچه یا دیگر مکانهای مشابه تشکیل میشود. توفا، با وجود شرایط تشکیل نسبتاً مشابهی که با تراورتن دارد، دارای اختلافهای بسیاری نیز با آن هست.
کاربردهای سنگ آهک
بیشترین کاربرد سنگ آهک به عنوان مصالح ساختمانی هست
سنگ آهک دارای کاربردهای متنوعی هست. بیشترین کاربرد سنگ آهک به عنوان مصالح ساختمانی هست. در زیرسازی جادهها و خطوط راه آهن و همچنین در ساخت بتن و سیمان از سنگ آهک استفاده میشود. چراکه برخی از انواع سنگ آهک، زورمند و انباشته هستند و در عملکرد مقاومت و پایداری بالایی در شرایط مختلف دارند.
سنگ ساختمانی: سنگ آهک معمولاً برای استفاده در ساخت و ساز و معماری به بلوک و اسلب ابعاد مشخص برش داده می شود. این گیاه برای رو به سنگ ، کاشی کف ، آج پله ، آستانه پنجره و بسیاری موارد دیگر استفاده می شود.
گرانول بام: قطعات کوچک و نازک شدهی سنگ آهک را میتوان به عنوان گرانول بام ساختمانها و به قصد ایجاد یک پوشش مقاوم در مساوی بارندگی و انتقال دما استفاده کرد. برای اینکار، سقف سازه را به قیر آغشته میکنند و سپس ورقههای سنگ آهک را بر روی آن قرار میدهند.
Flux Stone: سنگ آهک خرد شده در مراحل ذوب و سایر فرآیندهای پالایش فلز استفاده می شود. دردمای ذوب ، سنگ آهک با ناخالصی ها ترکیب می شود و می تواند به عنوان سرباره از فرایند خارج شود.
سیمان پورتلند: از ترکیب سنگ آهک، شیل، ماسه و سایر مواد در درون کوره، میتوان پودری به دست آورد که در پس از مخلوط شدن با آب زیاد سفت و سخت میشود. این پودر، به سیمان پورتلند معروف هست.
آهک کشاورزی: کربنات کلسیم یکی از مقرون به صرفه ترین مواد سمت خنثی سازی اسید هست. سنگ آهک خرد شده در اندازهی ماسه یا دانههای کوچکتر، مادهی مؤثری سمت تصفیه خاکهای اسیدی هست که به طور گسترده در مزارع سراسر جهان استفاده میشود.
سنگ آهک خوراک دام: مرغها برای تولید پوسته های زورمند تخم مرغ به کربنات کلسیم نیاز دارند ، بنابراین کربنات کلسیم به عنوان “مکمل های مرغ” اغلب به عنوان یک مکمل غذایی به آنها پیشنهاد می شود. همچنین به خوراک برخی گاوهای لبنی افزایش می شود که باید مقدار زیادی کلسیم از دست رفته هنگام شیر حیوان را جانشین کنند.
ایمنی معادن زغال سنگ: از پودر سنگ آهک در معادن زغال سنگ زیرزمینی استفاده میشود. استفاده از این پودر بر روی سطح زغال سنگ سبب افزایش روشنایی در فضاهای زیرزمینی میشود. همچنین پودر آهک بازدارنده از پراکنده شدن و پرکاری متان و دیگر گازها میشود. در عملکرد هوای پاکتر سمت نفس کشیدن و همچنین کاهش خطر انفجار گازها و ذرات معلق قابل اشتعال از فواید آن خواهد بود.
منبع: بیتوته