همه چیز در مورد درخت چنار درختی بلند قامت و مقدس

معرفی و مشخصه‌ها درخت چنار

درخت چنار یک درخت زیبا با قامت بلند و تاجی از برگ های پنج پر میباشد. درخت چنار از جمله درختان گسترده میباشد و می ‌تواند سطح وسیعی از خاک زیر پایش را در پناه سایه بلند خود بپوشاند.

همه چیز در مورد درخت چنار

درخت چنار یک درخت بلند قامت میباشد و از درختان بومی نیم کره شمالی میباشد. درخت چنار آنچنان بلند قامت میباشد که می تواند هر فضای باغی شکل را محصور در تنه ها و شاخه های بلند خود سازد و گاهی ارتفاع آن به 30 تا 50 متر می رسد. از سوی دیگر درخت چنار زیبا میباشد.

امروزه درخت چنار به علت قامت بلندش برای ایجاد سایه در حاشیه خیابان ها و پارک ها استفاده می‌شود و همچنین برگ درخت چنار با شکل خاصش جلوه ی ویژه ای به محیط می‌دهد.

از دور چون تاجی از گل به چشم می آید و از نزدیک یادآور حس های شورانگیزی میباشد.

برای آنها که باغ دارند و یا می خواهند یک باغ زیبا را خلق کنند و یا احتمالا در فضای محدود باغچه های خود، بهره گیری از یک سایه طبیعی در همراهی با درختانی تناور می ‌خواهند، درخت چنار می تواند بهترین انتخاب باشد.

شکل درخت چنار

درخت چنار درختی بزرگ و زیبا با برگ های پنچ پر میباشد. نام لاتین درخت چنار Plane tree میباشد، البته بعضی از گونه ها که به خصوص خواستگاه آمریکا هستند Sycamore نام دارند. درخت چنار از جمله درختان گسترده میباشد و می ‌تواند سطح وسیعی از خاک زیر پایش را در پناه سایه بلند خود بپوشاند.

تنه ی اصلی چنار استوانه شکل و نسبتا پر چوب میباشد. هر قدر سن درخت چنار بیشتر شود، تنه آن تنومندتر می شود. از تنه ی این درخت در صنایع چوب و تولید ذغال استفاده می‌شود و برگ درخت چنار در تولید کود اهمیت دارد.

در پاییز برگ‌های آن‌ها می‌ریزد و معمولاً در کنار جویبارها و زمین‌های مرطوب می‌رویند، هرچند نسبت به خشکسالی مقاومند. گلدهی درخت چنار در فصل بهار انجام می‌شود و سپس میوه ها که به شکل کوزه های کوچک سبز رنگ هستند به شکل فندق های خشک و مرکب در آمده و می‌رسند.

انواع درخت چنار

• چنار شرقی (Platanus orientalis): با نام چنار شرقی که در برخی از اسامی متداول با عنوان چنار آسیایی نیز شناخته شده میباشد و به لاتین oriental plane شناخته شده میباشد  این درخت چنار کوتاه قامت میباشد و  تا 30 متر رشد می کند.

پوست تنه این چنار رنگارنگ میباشد و در تنوع قابل توجهی دیده می شود. برگ های این چنار از انواع سه گوش میباشد که در بخت زیرین کرک دار هستند.  این گونه چنارعمر زیاد و تاج زیبایی دارد و خواستگاه آن ایران میباشد و در ایران به وفور دیده می شود.

• چنار اروپایی (Platanus Hispunica): این چنار که بومی سرزمین های غرب تا شمال خاک اروپا میباشد، یک درخت بلند قامت میباشد که می ‌تواند تا ۵۰ متر ارتفاع بگیرد. تاج این چنار نیز خیلی پهن می باشد و گاهی به قطر 60 متر می رسد.

پوست درخت چنار اروپایی به شکل صاف میباشد که در تاثیر گذشت زمانه به حالت فلسی شکل درآمده و سرآخر لایه ‌لایه خواهد شد. پوست درخت چنار اروپایی حاوی رنگ های سبز-زرد، سفید-خاکستری و یا قهوه ‌ای می‌ باشد. برگ ‌های این نوع چنار از انواع ۵ گوش میباشد؛

• چنار آمریکایی Platanus occidentalis: این چنار آمریکایی به نام های انگلیسی occidental plane، american sycamore، buuonwood معروف میباشد و این گونه می تواند تا 40 متر ارتفاع یابد.

درخت چنار آمریکایی تاج وسیع و گسترده ای دارد و پوست این درخت چنار در تاثیر زمانه همراه با رنگی سفید که به کدری می زند، به شکل ورق ورق شده از تنه سوا خواهد شد. برگ ها در این چنار به حالت سه گوش هستند.

• چنار خوشه ‌ای (Platanus Racemosa): یک گونه بومی در سرزمین آمریکا میباشد با نام های انگلیسی California sycamore، Western sycamore ،California plane شناخته شد میباشد . این نمونه چنار تا 35 متر ارتفاع پیدا می کند. که غالباً در مناطق ساحلی و یا نزدیک رودخانه ها رشد می کند. مشخصه آشنای این درخت چنار سوا از قد بلندی که دارد، شکل نامنظم و پریشان شاخه های آن در حین رشد کردن می باشد.

درخت چنار در ایران و قدمت آن

چنار از جمله درختان بومی در سرزمین ایران میباشد؛ اما بومی بودن آن گره های تاریخی با فرهنگ های باستانی این سرزمین دارد. البته درخت چنار از گذشته های دور نیز همواره برای ایرانیان مقدس بوده میباشد و ایرانیان باستان آن را پادشاه درخت ها می‌دانستند.

چنار حتی در ادبیات پارسی نیز از گذشته جایگاهی ویژه داشته میباشد. در زمان باستان همیشه در جوار آتشکده ها از انواع چنار می کاشتند و بعد ها که این سرزمین در همراهی با مناره هایی بلند قامت، آوای الهی را سر می ‌داد، چنار ها نیز در فضا های مذهبی مشابه مساجد، امامزاده ‌ها و… جای گرفتند.

تهران قدیم نیز معروف به باغ انار و چنار بوده میباشد. در تهران اولین بار در سال 1300 زمانی که خیابان ولیعصر تاسیس شد در کنار حاشیه های خیابان درخت چنار را کاشتند

شرایط نگهداری از درخت چنار:

آب و هوا و اقلیم مناسب درخت چنار

درخت چنار مناسب برای هوای خنک و مرطوب میباشد و میتواند سرما را تا 40 درجه زیر صفر تحمل کند. اما نمونه هایی که در شهرها کاشته می‌شوند تنها تا دمای منفی ۲۳ درجه سالم می‌مشابه.

درخت چنار تا حدودی می تواند در انواع آب و هواها به خوبی رشد کند. این درخت تنومند قادر میباشد مقداری گرما را نیز تحمل ‌کند اما در شهرهای جنوبی کشور که دما خیلی بالا و خورشید سوزان میباشد، درخت چنار معمولا قادر به رشد نیست.

آبیاری درخت چنار:

در سال های اولیه رشد این درختان باید به آبیاری منظم درختان جوان تمرکزفکر داشت تا به خوبی رشد کننده تا ریشه بلندی در اعماق خاک بسازند و بتوانند از نم داخلی خاک استفاده کنند. اما به هر حال این نوع گیاه می تواند تا دودی خشکی را تحمل کند.

خاک درخت چنار:

چنار به علت داشتن ریشه های زورمند وعمیق ، در خاکهای  نسبتا  ریز بافت ، عمیق آبرفتی ، با نم متعادل و زهکشی خوب رشد میکند.  مخلوطی از ماسه، خاک برگ و کود دامی می‌تواند انتخاب مناسبی برای درخت چنار باشد.در خاکهای کم اعماق ، سنگلاخی، یا قلوه سنگی، انباشته یا درشت آهکی رشد آن محدود میشود و قبل از فصل پاییز خزان میکند.

توجه کنید که درخت چنار به خاک های قلیایی آلرژی نشان می‌دهد و ممکن میباشد در تاثیر این مسئله حاشیه ی برگ های درخت زرد و سوخته شود.

نور مورد نیاز درخت چنار:

درختان چنار را در مکان هایی بکارید که به صورت کامل بتوانند نور خورشید را جذب کنند. البته نهال های نابالغ و کوچک به خورشید کمتری نسبت به درختان بالغ نیاز دارند .

درخت چنار اگر در شرایط نوری مناسبی نباشد رشد خوبی ندارد و تاج کوچک و ضعیفی از آنها شکل میگیرد. البته گاهی ممکن میباشد، حاشیه برگ ها در تابستان به علت تابش نور مستقیم خورشید سوخته شود.

هرس درخت چنار:

اگر درختان را برای ایجاد فضای سبز ، مشابه پارک ها در نظر می گیرید ، نیازی به هرس کردن هر ساله آنها نیست . اجازه دهید درخت به حداکثر رشد طبیعی خود برسد . تنها برای کاشت آنها باید این نکته را مد نظر داشته باشید که دوری بین آنها رعایت شود .

اما اگر شما از درخت چنار در حیاط منزل یا باغ خود  و یا در حاشیه خیابان ها نگهداری می‌کنید برای پیشگیری از رشد بی رویه درخت می‌توانید آن را سالیانه هرس کنید . به این قصد که شاخه های اضافی ، پاجوش ها و شاخه های خشکیده ، بیمار یا آفت زده را سوا کنید . همچنین قطع‌کردن شاخه های شکسته و ناسالم برای رشد بهتر درخت ضروری میباشد. بهترین زمانه برای هرس هم فصل پاییز میباشد که فصل استراحت گیاه می‌باشد.

افزایش درخت چنار:

1. افزایش درخت چنار  از راه بذر :

برای افزایش درخت چنار به روش کاشت بذر نیز باید در اواخر زمستان  و اوایل بهار میوه را سوا کرده و در خاک سبک کاشت. بذر چنار را تا یک سال نباید جابجا کرد تا نهال کاملا جان بگیرد.  قوه نامیه چنار کم میباشد. بنابراین بلافاصله پس از بذرگیری از درخت ، باید آنرا در بستری از خاک سبک بکاریم و پس از یکسال آن را جابه جا نماییم.

2. افزایش  درخت چنار از راه قلمه :

برای قلمه زدن چنار ابتدا باید یکی از شاخه های جوان (حدودا 30 سانتی متری) درخت را انتخاب کرده  زیرا این قلمه ها از قدرت ریشه زایی زیادی دارند و سپس به کمک چاقوی باغبانی پاکیزه و عفونت‌زدایی شده آن را از درخت مادر سوا کنیم.

برای قلمه زدن بهتر میباشد راس شاخه انتخابی را به صورت افقی و انتهای آن را به شکل مورب برش بزنید. همچنین باید توجه کنید که قلمه ها از زیر بندها سوا شوند تا خاصیت ریشه زایی داشته باشند.

بهترین زمانه برای کاشت قلمه های درخت چنار فصل بهار و تابستان میباشد.  قبل از کاشت باید چند ساعت قلمه های تهیه شده را در آب قرار دارد تا برای کاشت آماده شوند. سپس با دوری 15 تا 20 سانتی متر قلمه ها را به صورت دسته دسته در خاک پیت ماس و ماسه بکارید و روی آن ها را با ماسه بپوشانید.

توجه داشته باشید که هنگام کاشت باید لااقل یک سوم طول قلمه ها در خاک قرار بگیرد. بعد از کاشت قلمه های درخت چنار آن ها را به طور منظم آبیاری کنید.

مصارف اقتصادی درخت چنار

1-مصارف صنعتی درخت چنار:

چوب چنار یکی از بهترین چوب ها برای استفاده در صنعت میباشد که بدون آغشته کردن آن با مواد مخالف عفونی کننده ،مدتهای طولانی در مقابل تغییرات جوی سالم میماند.

مصداق بارز مقاومت و سن طولانی چوب درخت چنار در، پنجره و ستونهای بسیاری از بناهای تاریخی ایران میباشد. از جمله در اصفهان بنای عالی قاپو، چهلستون، مسجد و مدرسه چهارباغ، ساختمتانهای اربابی منطقه بختیاری و غیره از چوب چنار ساخته شده میباشد.

2.مصارف دارویی درخت چنار:

برای درمان لکه های پوستی از پوست درخت چنار و برای درمان مارگزیدگی از ریشه آن استفاده می کنند. همچنین از میوه و برگ درخت چنار برای رفع ناراحتیهای حلق و گرفتگی صدا استفاده میشود.

3-استفاده از برگ چنار سمت تهیه خاکبرگ:

از برگ چنار برای تهیه خاکبرگ استفاده می شود. این نوع خاک در باغبانی مصارف زیادی دارد. از خاکبرگ میتوانیم در مخلوط خاکها استفاده کنیم، همچنین میتوان به عنوان مالچ و پوشش روی بذرهای کاشته شده پاشید و از آن استفاده کرد.